الگوی فرهنگ جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران در قبال تغییرات عربی منطقۀ خاورمیانه (2014-2011)

از سال 2011، منطقۀ خاورمیانه دچار دگرگونی‌های سیاسی- اجتماعی عمیقی شد، این قیام‌های مردمی که از کشور آفریقایی تونس آغاز شد، به کشورهای خاورمیانه نیز سرایت کرد و ساختارهای پیشین قدرت را تحت‌تأثیر قرار داد. چگونگی مدیریت و جهت‌دهی به این تحولات، پرسش اصلی این مقاله است. در واقع، پرسش اصلی این است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به ایجاد تغییرات در منطقة خاورمیانه در سال‌های 2014-2011 چگونه پرداخته است؟ در پاسخ به این سؤال، این جواب به ذهن متبادر می‌شود که جمهوری اسلامی ایران از طریق ترویج الگوی اسلام انقلابی خود در منطقۀ عربی خاورمیانه، تلاش می‌کند با توسعۀ ایدئولوژی حاکم بر سیاست خارجی خود، عمق ژئوپلتیک راهبردی مورد نظر خود را تعمیق بخشد. به عبارت دیگر، استراتژی ایران در قبال این تحولات، تلفیقی از ترویج گفتمان ضدهژمون مقاومت و تقویت ژئوپلتیک نیروهای همسو با ایران است. از‌این‌رو، ایران از سویی تلاش کرده مواضع انقلابی خود را که در تضاد با دخالت‌ قدرت‌های منطقه‌ای (عربستان) و فرامنطقه‌ای (آمریکا) است، ترویج دهد و هم‌زمان، نیروهای همسو با این گفتمان را به دخالت مؤثر در تحولات تشویق کند و از آن‌ها حمایت معنوی جدی به عمل آورد. بنابراین، در روند رخداد این تحولات، جمهوری اسلامی ایران، عمق فرهنگ جغرافیایی خود را توسعه بخشیده است که در این مقاله، به روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته خواهد شد.